Renouncing violence
for all living beings,
harming not even a one,
you would not wish for offspring,
	so how a companion?
Wander alone
like a rhinoceros.

For a sociable person
there are allurements;
on the heels of allurement, this pain.
Seeing allurement's drawback,
wander alone
like a rhinoceros.

One whose mind
is enmeshed in sympathy
for friends & companions,
neglects the true goal.
Seeing this danger in intimacy,
wander alone
like a rhinoceros.

Like spreading bamboo,
	entwined,
is concern for offspring & spouses.
Like a bamboo sprout,
	unentangling,
wander alone
like a rhinoceros.

As a deer in the wilds,
	unfettered,
goes for forage wherever it wants:
the wise person, valuing freedom,
wanders alone
like a rhinoceros.

In the midst of companions
— when staying at home,
	when going out wandering — 
you are prey to requests.
Valuing the freedom
wander alone
like a rhinoceros.

There is sporting & love
in the midst of companions,
& abundant fondness for offspring.
	Feeling disgust
at the prospect of parting
from those who'd be dear,
wander alone
like a rhinoceros.

Without resistance in all four directions,
content with whatever you get,
enduring troubles with no dismay,
wander alone
like a rhinoceros.

They are hard to please,
some of those gone forth,
as well as those living the household life.
Shedding concern
for these offspring of others,
wander alone
like a rhinoceros.

Cutting off the householder's marks,1
like a kovilara tree
	that has shed its leaves,
the prudent one, cutting all household ties,
wander alone
like a rhinoceros.

If you gain a mature companion,
a fellow traveler, right-living & wise,
overcoming all dangers
	go with him, gratified,
	mindful.

If you don't gain a mature companion,
a fellow traveler, right-living & wise,
	wander alone
like a king renouncing his kingdom,
like the elephant in the Matanga wilds,
	his herd.

We praise companionship
	— yes!
Those on a par, or better,
should be chosen as friends.
If they're not to be found,
	living faultlessly,
wander alone
like a rhinoceros.

Seeing radiant bracelets of gold,
well-made by a smith,
	clinking, clashing,
	two on an arm,
wander alone
like a rhinoceros,

Ðối với các hữu tình,
Từ bỏ gậy và trượng,
Chớ làm hại một ai
Trong chúng hữu tình ấy.
Con trai không ước muốn,
Còn nói gì bạn bè,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Do thân cận giao thiệp,
Thân ái từ đấy sanh,
Tùy thuận theo thân ái,
Khổ này có thể sanh.
Nhìn thấy những nguy hại,
Do thân ái sanh khởi,
Hãy sống riêng một mình,
Như tê ngưu một sừng.

Do lòng từ thương mến,
Ðối bạn bè thân hữu,
Mục đích bị bỏ quên,
Tâm tư bị buộc ràng,
Do thấy sợ hãi này,
Trong giao du mật thiết,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Ai nhớ nghĩ chờ mong,
Ðối với con và vợ,
Người ấy bị buộc ràng,
Như cành tre rậm rạp,
Còn các ngọn tre cao,
Nào có gì buộc ràng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Như nai trong núi rừng,
Không gì bị trói buộc,
Tự đi chỗ nó muốn
Ðể tìm kiếm thức ăn.
Như các bậc Hiền trí,
Thấy tự do giải thoát,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Giữa bạn bè thân hữu,
Bị gọi lên gọi xuống,
Tại chỗ ở trú xứ,
Hay trên đường bộ hành.
Thấy tự do giải thoát,
Không có gì tham luyến,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Giữa bạn bè thân hữu,
Ưa thích, vui cười đùa,
Ðối với con, với cháu,
Ái luyến thật lớn thay,
Nhàm chán sự hệ lụy,
Với những người thân ái,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Khắp cả bốn phương trời,
Không sân hận với ai,
Tự mình biết vừa đủ,
Với vật này vật khác,
Vững chịu các hiểm nguy,
Không run sợ dao động,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Có số người xuất gia,
Chung sống thật khó khăn,
Cũng như các gia chủ,
Ở tại các cửa nhà,
Sống vô tư vô lự,
Giữa con cháu người khác,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Từ bỏ, để một bên,
Mọi biểu dương gia đình,
Như loại cây san hô,
Tước bỏ mọi lá cây,
Bậc anh hùng cắt đứt,
Mọi trói buộc gia đình.
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Nếu tìm được bạn lành,
Thận trọng và sáng suốt,
Bạn đồng hành chung sống,
Bạn thiện trú Hiền trí.
Cùng nhau đồng nhiếp phục,
Tất cả mọi hiểm nạn,
Hãy sống với bạn ấy,
Hoan hỷ, giữ chánh niệm.

Nếu không được bạn lành,
Thận trọng và sáng suốt,
Bạn đồng hành chung sống,
Bạn thiện trú Hiền trí.
Hãy như vua từ bỏ,
Ðất nước bị bại vong,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Thật chúng ta tán thán,
Các bằng hữu chu toàn,
Bậc hơn ta, bằng ta,
Nên sống gần thân cận.
Nếu không gặp bạn này.
Những bậc không lầm lỗi,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Thấy đồ trang sức vàng,
Lấp lánh và sáng chói,
Ðược con người thợ vàng,
Khéo làm, khéo tay làm,
Hai chúng chạm vào nhau,
Trên hai tay đeo chúng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

 

[thinking:]

^^^^^^

 

"In the same way,
if I were to live with another,
there would be careless talk or abusive."
Seeing this future danger,
wander alone
like a rhinoceros.

Because sensual pleasures,
elegant, honeyed, & charming,
bewitch the mind with their manifold forms — 
seeing this drawback in sensual strands — 
wander alone
like a rhinoceros.

"Calamity, tumor, misfortune,
disease, an arrow, a danger for me."
Seeing this danger in sensual strands,
wander alone
like a rhinoceros.

Cold & heat, hunger & thirst,
wind & sun, horseflies & snakes:
enduring all these, without exception,
wander alone
like a rhinoceros.

As a great white elephant,
with massive shoulders,
renouncing his herd,
lives in the wilds wherever he wants,
wander alone
like a rhinoceros.

"There's no way
that one delighting in company
can touch even momentary release."
Heeding the Solar Kinsman's words,
wander alone
like a rhinoceros.

Transcending the contortion of views,
	the sure way attained,
	the path gained,

Như vậy nếu ta cùng
Với một người thứ hai,
Tranh luận cãi vã nhau,
Sân hận, gây hấn nhau,
Nhìn thấy trong tương lai,
Sợ hãi hiểm nguy này,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Các dục thật mỹ miều,
Ngọt thơm và đẹp ý,
Dưới hình sắc, phi sắc,
Làm mê loạn tâm tư,
Thấy sự nguy hiểm này,
Trong các dục trưởng dưỡng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Ðây là một mụn nhọt,
Và cũng là tai họa,
Một tật bệnh, mũi tên,
Là sợ hãi cho ta,
Thấy sự nguy hiểm này,
Trong các dục trưởng dưỡng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Lạnh lẽo và nóng bức,
Ðói bụng và khát nước,
Gió thổi, ánh mặt trời.
Muỗi lằn và rắn rết.
Tất cả xúc chạm này,
Ðều chịu đựng vượt qua,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Như con voi to lớn,
Từ bỏ cả bầy đàn,
Thân thể được sanh ra,
To lớn tợ hoa sen,
Tùy theo sự thích thú,
Sống tại chỗ rừng núi,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Ai ưa thích hội chúng,
Sự kiện không xảy ra,
Người ấy có thể chứng, 
Cảm thọ thời giải thoát.
Cân nhắc lời giảng dạy,
Ðấng bà con mặt trời,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

 

[realizing:]

^^^^^

 

"Unled by others,
I have knowledge arisen,"
wander alone
like a rhinoceros.

With no greed, no deceit,
no thirst, no hypocrisy — 
	delusion & blemishes
		blown away — 
with no inclinations for all the world,
			every world,
wander alone
like a rhinoceros.

Avoid the evil companion
	disregarding the goal,
	intent on the out-of-tune way.
Don't take as a friend
someone heedless & hankering.
wander alone
like a rhinoceros.

Consort with one who is learned,
	who maintains the Dhamma,
	a great & quick-witted friend.
Knowing the meanings,
subdue your perplexity,
[then] wander alone
like a rhinoceros,

Free from longing, finding no pleasure
in the world's sport, love, or sensual bliss,
abstaining from adornment,
speaking the truth,
wander alone
like a rhinoceros.

Abandoning offspring, spouse,
father, mother,
riches, grain, relatives,
& sensual pleasures
	altogether,
wander alone
like a rhinoceros.

"This is a bondage, a baited hook.
There's little happiness here,
next to no satisfaction,
all the more suffering & pain."
Knowing this, circumspect,
wander alone
like a rhinoceros.

Shattering fetters,
like a fish in the water tearing a net,
like a fire not coming back to what's burnt,
wander alone
like a rhinoceros.

Eyes downcast, not footloose,
senses guarded, with protected mind,
not oozing — not burning — with lust,
wander alone
like a rhinoceros.

Taking off the householder's marks,2
like a coral tree
	that has shed its leaves,
going forth in the ochre robe,
wander alone
like a rhinoceros.

Showing no greed for flavors, not careless,
going from house to house for alms,
with mind unenmeshed in this family or that,
wander alone
like a rhinoceros.

Abandoning barriers to awareness,
expelling all defilements — all — 
non-dependent, cutting aversion,
			allurement,
wander alone
like a rhinoceros.

Turning your back on pleasure & pain,
as earlier with sorrow & joy,
attaining pure equanimity,
			tranquillity,
wander alone
like a rhinoceros.

With persistence aroused
for the highest goal's attainment,
with mind unsmeared, not lazy in action,
firm in effort, with steadfastness & strength arisen,
wander alone
like a rhinoceros.

Not neglecting seclusion, absorption,
constantly living the Dhamma
	in line with the Dhamma,
comprehending the danger
in states of becoming,
wander alone
like a rhinoceros.

Intent on the ending of craving & heedful,
learned, mindful, not muddled,
certain — having reckoned the Dhamma — 
	& striving,
wander alone
like a rhinoceros.

Unstartled, 	like a lion at sounds.
Unsnared, 	like the wind in a net.
Unsmeared, like a lotus in water:
wander alone
like a rhinoceros.

Like a lion — forceful, strong in fang,
living as a conqueror, the king of beasts — 
resort to a solitary dwelling.
Wander alone
like a rhinoceros.

At the right time consorting
with the release through good will,
			compassion,
			appreciation,
			equanimity,
unobstructed by all the world,
		any world,
wander alone
like a rhinoceros.

Having let go of 	passion,
			aversion,
			delusion;
having shattered 	the fetters;
undisturbed 	at the ending of life,
wander alone
like a rhinoceros.

People follow & associate
	for a motive.
Friends without a motive these days
	are rare.
They're shrewd for their own ends, & impure.
	Wander alone
like a rhinoceros.

Ðược giải thoát vượt khỏi,
Các tri kiến hý luận,
Ðạt được quyết định tánh,
Chứng đắc được con đường.
Nơi ta trí được sanh,
Không cần nhờ người khác,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Không tham, không lừa đảo,
Không khát dục, gièm pha,
Mọi si mê ác trược,
Ðược gạn sạch quạt sạch.
Trong tất cả thế giới,
Không tham ái ước vọng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Với bạn bè độc ác,
Hãy từ bỏ lánh xa,
Bạn không thấy mục đích,
Quen nếp sống quanh co,
Chớ tự mình thân cận,
Kẻ đam mê phóng dật,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Bậc nghe nhiều trì pháp,
Hãy gần gũi người ấy,
Bạn người tâm rộng lớn,
Người thông minh biện tài,
Biết điều không nên làm,
Nhiếp phục được nghi hoặc,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Mọi du hí vui đùa,
Và dục lạc ở đời,
Không điểm trang bày biện,
Không ước vọng mong cầu,
Từ bỏ mọi hào nhoáng,
Nói lên lời chân thật,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Với con và với vợ,
Với cha và với mẹ,
Tài sản cùng lúa gạo,
Những trói buộc bà con,
Hãy từ bỏ buộc ràng,
Các dục vọng như vậy,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Chúng đều là trói buộc,
Lạc thú thật nhỏ bé,
Vị ngọt thật ít oi,
Khổ đau lại nhiều hơn,
Chúng đều là câu móc,
Bậc trí biết như vậy,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Hãy chặt đứt, bẻ gãy,
Các kiết sử trói buộc,
Như các loài thủy tộc,
Phá hoại các mạng lưới.
Như lửa đã cháy xong,
Không còn trở lui lại,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Với mắt cúi nhìn xuống,
Chân đi không lưu luyến,
Các căn được hộ trì, 
Tâm ý khéo chế ngự.
Không đầy ứ, rỉ chảy,
Không cháy đỏ bừng lên,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Hãy trút bỏ, để lại,
Các biểu tượng gia chủ,
Như loại cây san hô,
Loại bỏ các nhành lá.
Ðã đắp áo cà sa,
Xuất gia bỏ thế tục,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Không tham đắm các vị,
Không tác động, không tham,
Không nhờ ai nuôi dưỡng,
Chỉ khất thực từng nhà.
Ðối với mọi gia đình,
Tâm không bị trói buộc,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Từ bỏ năm triền cái
Che đậy trói buộc tâm,
Ðối với mọi kiết sử,
Hãy trừ khử, dứt sạch,
Không y cứ nương tựa,
Chặt đứt ái sân hận,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Hãy xoay lưng trở lại
Ðối với lạc và khổ,
Cả đối với hỷ ưu,
Ðược cảm thọ từ trước,
Hãy chứng cho được xả,
An chỉ và thanh tịnh;
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Tinh cần và tinh tấn,
Ðạt được lý chân đế,
Tâm không còn thụ động,
Không còn có biếng nhác,
Kiên trì trong cố gắng,
Dõng lực được sanh khởi,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Không từ bỏ độc cư,
Hạnh viễn ly thiền định,
Thường thường sống hành trì,
Tùy pháp trong các pháp.
Chơn chánh nhận thức rõ,
Nguy hiểm trong sanh hữu,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Mong cầu đoạn diệt ái,
Sống hạnh không phóng dật,
Không đần độn câm ngọng,
Nghe nhiều, giữ chánh niệm.
Các pháp được giám sát,
Quyết định, chánh tinh cần.
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Như sư tử, không động,
An tịnh giữa các tiếng,
Như gió không vướng mắc,
Khi thổi qua màn lưới.
Như hoa sen không dính,
Không bị nước thấm ướt,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Giống như con sư tử,
Với quai hàm hùng mạnh,
Bậc chúa của loài thú,
Sống chinh phục chế ngự.
Hãy sống các trú xứ,
Nhàn tịnh và xa vắng,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Từ tâm, sống trú xả,
Bi tâm, hạnh giải thoát,
Sống hành trì thực hiện,
Hỷ tâm, cho đúng thời,
Không chống đối và chậm,
Với một ai ở đời.
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Ðoạn tận lòng tham ái,
Sân hận và si mê,
Chặt đứt và cắt đoạn,
Các kiết sử lớn nhỏ
Không có gì sợ hãi,
Khi mạng sống gần chung,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

Có những bạn vì lợi,
Thân cận và chung sống,
Những bạn không mưu lợi,
Nay khó tìm ở đời.
Người sáng suốt lợi mình,
Không phải người trong sạch,
Hãy sống riêng một mình
Như tê ngưu một sừng.

 Chủ biên và điều hành: TT Thích Giác Đẳng.

 Những đóng góp dịch thuật xin gửi về TT Thích Giác Đẳng tại giacdang@phapluan.com
Cập nhập ngày: Thứ Sáu 08-11-2006

Kỹ thuật trình bày: Minh Hạnh & Thiện Pháp

 | trở về đầu trang | Home page |