Kinh Niệm Xứ - Quán Thân - TT Giác Đẳng giảng

Trước nhất chúng ta định nghĩa chữ "Niệm Xứ". Chữ Niệm dịch từ chữ Phạn là "Sati". Chữ Niệm này có ba khía cạnh nên ghi nhận, đó là:
- Chú ý (Sati)
- Chú ý một cách thiện xảo (Yonisomanasikara)
- Và chú ý một cách bền bỉ.

Chú ý (Sati)

Ví dụ như chúng ta không sống trong sự quên lãng. Bây giờ chúng tôi đang làm việc ở trong room và đang nói chuyện với Chư Tôn Đức và qúi Phật tử. Điều tốt nhất mà chúng tôi nên tập trung đó là tập trung vào cái gì mình đang làm ở đây. Chúng tôi đang ngồi trước máy, đang làm những gì cần thiết, đang nói những gì cần thiết, chứ không phải là chúng tôi đang ngồi ở đây nhưng tâm tư để ở đâu miên man xa xôi. Hay là qúi Phật tử đang nấu ăn thì tâm của qúi vị để ngay vào công việc mình đang làm, chứ không phải vừa nấu ăn vừa triền miên chuyện nói điện thoại hay những chuyện khác mà không chú ý vào những gì mình đang làm. Ví dụ chú tâm vào đang sắc cái gì và đang rửa cái gì. Một thí dụ khác là chúng ta đang lái xe thì người lái xe phải là người rất tỉnh táo chú ý vào những gì đang xảy ra với những gì mình đang làm tức là mình đang lái xe và phải để ý hoàn cảnh chung quanh, còn nếu chúng ta không để ý, đang lái xe mà nghĩ đến chuyện đâu đâu lo ra hay nghĩ đến chuyện khác thì đó là chúng ta thiếu sự chú ý.

Xem Tiếp

Kinh Niệm Xứ - Quán Thân (tiếp theo) - TT Giác Đẳng giảng

Xem Tiếp

Kinh Niệm Xứ - Quán Thọ - TT Giác Đẳng

Trước nhất chúng ta định nghĩa cảm thọ là Khổ, Lạc, Ưu, Hỉ, Xả.

Khổ là cảm thọ khó chịu về thân. Thí dụ như chúng ta bị đứt tay hay chúng ta nằm cấn lên cái gì đó hay ngồi thiền bị tê nhức bị đau, cái đó gọi là khổ.
Lạc là cảm giác êm ái dễ chịu. Thí dụ như mình nẳm xuống giường có chăn êm nệm ấm thoải mái, những lúc chúng ta ngồi xuống một cái ghế mà cảm thấy thoải mái v.v... chúng ta gọi là lạc thọ của thân.

Trong đời sống hàng ngày cái gì thuộc về vật chất thì chúng ta có thể hiểu được nó liên quan đến Khổ và Lạc.

Ưu và Hỉ thì đặc biệt dùng để chỉ cho tâm.
Ưu là lo hay buồn. Ví dụ như chúng ta suy nghĩ chuyện gì rồi lo lắng buồn khổ ưu bi, đó là cái khổ của tâm.
Hỉ là sự hân hoan của tâm. Hỉ đến nhiều cách khác nhau.

Xả là trạng thái sinh ra không khổ, không lạc, không ưu, không hỉ, là trạng thái thản nhiên. Sự thản nhiên này có hai phương diện:
- Một là thản nhiên bởi vì sự vắng mặt của khổ, của lạc, của ưu, của hỉ, không có gì vui không có gì buồn, bình thản và sự thản nhiên.
- Khía cạnh thứ hai là bởi vì chúng ta quá thuần thục, chúng ta quá quen rồi. Ví dụ như ở chùa chúng tôi tổ chức lễ thường xuyên, thành ra ngày lễ tết đến chúng tôi cũng tổ chức chứ không hí hửng không mừng nhưng hồi nhỏ ở nhà gần tới tết thì thấy vui là tại vì trẻ con thì trông đợi tết, tết đến thì hân hoan. Thì như vậy Xả cũng có nghĩa là cái gì mình quá quen nó trở thành bình thản hay là do sự hiểu biết của mình mà mình không quá bồng bột.

Xem Tiếp

Tứ Niệm Xứ - TT Giác Đẳng

Hôm nay chúng ta sẽ nói về sự ứng dụng Tứ niệm xứ vào sự thực hành của hành giả. Một điểm chúng ta nên lưu ý đầu tiên, đó là không phải có bốn  pháp niệm mà chính là niệm bốn  pháp. Khi chúng ta nói bốn  pháp niệm, có thể bị hiểu là có bốn  cách niệm khác nhau, như là cách niệm  thân, cách niệm  thọ, cách niệm  tâm, cách niệm  pháp. Không phải như vậy, mà chỉ có một phương pháp niệm, và niệm bốn  phần  khác nhau của thân của tâm. Nói một cách khác thân, thọ, tâm, pháp là bốn  khía cạnh được hành giả quán sát trên những thân tâm của mình. Chữ Niệm được xem như là một từ tương đối khó hiểu với nhiều người. Do vậy cũng nên có một chút định nghĩa ở đây để chúng ta nắm rõ niệm là gì. Đối với người Việt Nam chữ Niệm thường là lập đi lập lại như Niệm Phật trong Tịnh độ tông, Lục tự Di Đà tức là Nam Mô A-Di-Đà-Phật được lập đi lập lại rất nhiều lần. Có khi người ta dùng chuỗi như niệm Phật công cử, họ đếm có bao nhiêu lần niệm Phật. Chữ Niệm có khi được hiểu là mình đọc cái gì đó thành lời với một âm thanh thì thầm rất nhỏ như niệm kinh. Có nhiều khi người ta quan niệm rằng chữ Niệm là một ý tưởng gì đó mình giữ trong lòng nhắc đi nhắc lại gọi là tâm niệm. Những điều đó không có ý nghĩa gì liên quan đến chữ Niệm của người tu tập thiền và ở đây là thiền quán.

Xem Tiếp

Xem Tiếp

Một hành giả tu tập thiền quán, niệm thọ là một kinh nghiệm có thể làm cho hành giả lúng túng nhiều hơn hết. Trước hết chúng ta hãy định nghĩa thọ là gì? Chữ Vedana hay Thọ, ở đây thường được dịch là cảm thọ.
Có lẽ để dễ hiểu nhất, chúng ta nói đến năm cảm thọ là khổ, lạc, ưu, hỷ, xả.
Khổ - Lạc đó là những cảm thọ hoặc khó chịu hoặc thoải mái về thân.
Ưu - Hỷ là những cảm thọ buồn bực hoặc hân hoan của tâm.
Xả là trạng thái không khổ không lạc, không ưu không hỷ.
Trên phương diện thực hành, hành giả luôn luôn gặp trở ngại với một vấn đề lớn của đời sống, đó là thay đổi thói quen. Chúng ta đã quen với một cách phản ứng, quen với một cách suy tư, bây gìơ làm khác hơn. Đó là điều không dễ. Thói quen của chúng ta đối với các cảm thọ là một thói quen có thể nói rằng đặc biệt mau chóng, bén nhạy. Thí dụ như chúng ta làm gì khi trong lòng mình vui, chúng ta làm gì khi trong lòng mình buồn, chúng ta làm gì khi thân dễ chịu, chúng ta làm gì với thân khó chịu. Hoặc giả chúng ta làm gì trong những giờ phút rổng không, những giờ phút trống vắng. Những điều này không phải chỉ là những phản ứng đến từ sự khôn ngoan hay hoặc giả là khả năng của chúng ta, mà những phản ứng này nó vốn dĩ là một thói quen, một thói quen ăn rất sâu trong cuộc sống của mỗi người. Nó trở thành cái nếp của chúng ta. Lấy ví dụ đối với sự tê nhức của thân chẳng hạn, nếu chúng ta ngồi một nơi nào đó, trong lúc mình tỉnh táo không buồn ngủ, cảm thấy chân hơi mỏi hơi tê chúng ta lập tức thay đổi. Cái thay đổi đó là một phản ứng đương nhiên, để chúng ta tìm cách xua đuổi đẩy đi hoặc là né tránh hoặc là làm tan biến cảm giác khó chịu. Có rất nhiều phản ứng của chúng ta liên quan đến cảm thọ mặc dù nó vốn là một nhu cầu, ví dụ như đói thì ăn, khát thì uống, cảm thấy khó chịu thì thay đổi tư thế. Với bất cứ hành giả tu tập thiền định, trừ một vài vị có nhiều túc duyên trong thiền định thì các vị này mau chóng thành đạt được kết quả mà không phải trải qua một thời kỳ phấn đấu dài, còn đa số chúng ta đều phải trải qua thời kỳ này. Điều chúng ta khó đương đầu nhất là thay đổi thói quen của mình đối với các cảm thọ.

                                                                                                                                       Xem Tiếp

Niệm tâm là một từ chúng ta đã không nên lầm lẫn với chữ tâm niệm.  Chữ tâm niệm tức là chúng ta ghi nhớ một nguyên tắc nào đó ví dụ như "Mười điều tâm niệm".  Nhưng riêng về niệm tâm là một phương pháp quán chiếu ghi nhận sự sanh khởi hay sự có mặt của một thứ tâm nào đó, ở đây chúng ta so với "Niệm thân" Niệm thọ" và "Niệm Pháp" thì "Niệm tâm" tương đối là điểm tế nhị nhất ở trong bốn pháp niệm.  Nó gọi là tế nhị là bởi vì có ba điểm ở tại đây mà chúng ta có thể suy nghiệm tại sao niệm tâm là một đề tài tế nhị. 

Trước hết khi chúng ta gọi là “Niệm” có nghĩa là có một trạng thái tâm chánh niệm và có một trạng thái tâm được quan sát.  Ngôn ngữ của người Trung Hoa gọi là năng quán và sở quán, tức là có một tâm để thấy để ghi nhận, và có một loại tâm được ghi nhận được thấy được biết.  Nếu chúng ta có một khái niệm về A Tỳ Đàm thì phần đông chúng ta đều hiểu rằng tâm chỉ sanh khởi một lần, một tâm trong một vòng tiến trình không thể có hai tâm sanh khởi một lúc.  Ở đây chúng ta tức là vừa ghi nhận và có một tâm được ghi nhận sanh khởi một lúc.  Chính chỗ này nói lên một cái gì rất nhiệm màu của pháp chánh niệm, nhưng lại là một cái gì rất lúng túng với hành giả khi bước vào con đường thiền quán.  Nó rất mầu nhiệm là bởi vì những lúc chúng ta được dịp ghi nhận và nhìn vào những trạng thái sanh khởi trong tâm thì những trạng thái đó dường như tan biến ngay lập tức hoặc giả nó trở lên lờ mờ không rõ nét nữa. 

Xem Tiếp

Sự căng thẳng làm cho chúng ta luôn luôn bận rộn không rỏ nguyên do. Sự căng thẳng được tạo ra bởi tuân thủ theo những tiêu chuẩn và cơ cấu xã hội. Tuy vậy, nếu chúng ta không tuân thủ, chúng ta sẽ bị coi là phần tử xấu.

Vì vậy, chúng ta cảm thấy rằng chúng ta phải làm thế này và chúng ta phải làm thế nọ, nếu không chúng ta có thể gặp rắc rối. Rất nhiều những loại cấu trúc xã hội và cấu trúc theo truyền thống có thể làm chúng ta rất nhức đầu.

Điều này không có nghĩa là giáo pháp Phật giáo không có cấu trúc, truyền thống, hoặc văn hóa. Cũng có một mẫu mực, nhưng nó chỉ hiện diện để cho phép những người đã gắn bó chặt chẻ có cái gì để họ dựa vào. Giáo pháp Phật giáo đề cập đến chân lý phổ quát, đến giảng dạy thực tiển.

Xem Tiếp

Thiền tỉnh thức, một phần thiết yếu trong truyền thống Phật giáo và Yoga Ấn Độ, hiện nay đang bước vào giai đọan được mọi người công nhận do hiệu quả của thiền trong việc chống lại sự căng thẳng và trong việc cải thiện phẩm chất của đời sống.

Theo tài liệu nghiên cứu của Britta Holzel, thiền tỉnh thức có thể mang lại lợi ích cho sức khỏe và hiệu năng làm việc, bao gồm cải thiện chức năng miễn dịch của cơ thể, giảm áp huyết, và tăng cường chức năng nhận thức.

Xem Tiếp