Danger is born from intimacy,1
society gives birth to dust.2
	Free from intimacy,
	free from society:
such is the vision of the sage.

Who, destroying what's born
wouldn't plant again
or nourish what will arise:
They call him the wandering, singular sage.
	He has seen the state of peace.

Considering the ground,
crushing the seed,
he wouldn't nourish the sap3
	— truly a sage — 
seer of the ending of birth,
abandoning conjecture,
	he cannot be classified.

Knowing all dwellings,4
not longing for any one anywhere
	— truly a sage — 
with no coveting, without greed,
he does not build,5
for he has gone 		beyond.

Overcoming all
	knowing all,
	wise.
With regard to all things:
unsmeared. Abandoning all,
in the ending of craving,
released:
	The enlightened call him a sage.

Strong in discernment,
virtuous in his practices,
	centered,
delighting in jhana,
	mindful,
freed from attachments,
no constraints :: no fermentations:6
	The enlightened call him a sage.

The wandering solitary sage,
uncomplacent, unshaken by praise or blame.
Unstartled, 	like a lion at sounds.
Unsnared, 	like the wind in a net.
Unsmeared,	like a lotus in water.
Leader of others, by others unled:
	The enlightened call him a sage.

Like the pillar at a bathing ford,7
	when others speak in extremes.
He, without passion,
his senses well-centered:
	The enlightened call him a sage.

Truly poised, straight as a shuttle,8
he loathes evil actions.
Pondering what is on-pitch and off:9
	The enlightened call him a sage.

Self-restrained, he does no evil.
Young and middle-aged,
the sage self-controlled,
never angered, he angers none:
	The enlightened call him a sage.

From the best
	the middling
		the leftovers
he receives alms.
Sustaining himself on what others give,
	neither flattering
	nor speaking disparagement:
	The enlightened call him a sage.

The wandering sage
abstaining from sex,
in youth bound by no one,
abstaining from 	intoxication10
			complacency
totally apart:
	The enlightened call him a sage.

Knowing the world,
seeing the highest goal,
crossing the ocean,11 the flood,12
	— Such — 13
his chains broken,
unattached
without fermentation:
	The enlightened call him a sage.

These two are different,
they dwell far apart:
the householder supporting a wife
and the unselfish one, of good practices.
Slaying other beings, the householder
		is unrestrained.
Constantly the sage protects other beings,
		is controlled.

As the crested,
blue-necked peacock,
when flying,
	never matches
the wild goose
in speed:
	Even so the householder
	never keeps up with the monk,
the sage secluded,
	doing jhana
	in the forest.

Thân mật, sanh sợ hăi,
Trú xứ, sanh bụi bặm,
Không trú xứ, không thân,
H́nh ảnh bậc ẩn sĩ.

Ai đă chặt sanh hữu,
Không c̣n gieo giống thêm,
Sanh hữu đă đoạn tận,
Không muốn nó tùy sanh,
Được gọi là ẩn sĩ,
Một ḿnh đi im lặng,
Bậc đại sĩ đă thấy,
Con đường tịch tịnh ấy.

Sau khi ước lượng đất,
T́m hiểu được hột giống,
Không c̣n muốn tham ái,
Được tiếp tục tùy sanh,
Vị ấy chân ẩn sĩ,
Thấy sanh diệt chấm dứt,
Đoạn tận mọi lư luận,
Không rơi vào tính toán.

Đă rơ mọi trú xứ,
Không ham trú xứ nào,
Vị ấy chân ẩn sĩ,
Không tham, không say đắm.
Không c̣n phải ra sức,
Đă đạt bờ bên kia.

Bậc chiến thắng toàn diện,
Bậc toàn tri, thiện tuệ,
Đối với tất cả pháp,
Không c̣n bị ô nhiễm. 
Bậc từ bỏ tất cả,
Ái đoạn diệt, giải thoát.
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Vị có trí tuệ lực,
Giới cấm được đầy đủ,
Định tĩnh, thích thiền định,
Ǵn giữ tŕ chánh niệm,
Giải thoát các trói buộc,
Không hoang vu, lậu tận,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Bộ hành, riêng một ḿnh,
ẩn sĩ, không phóng dật,
Trước chê bai, tán thán,
Không có bị dao động.
Như sư tử, không sợ,
Giữa các tiếng vang động.
Như gió không vướng lưới,
Như sen không dính nước,
Bậc lănh đạo mọi người,
Người không ai lănh đạo.
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Vị nào biết xử sự,
Như cột trụ hồ tắm,
Khi người khác nói lời,
Lời khen chê cực đoạn,
Vị không có tham ái,
Với căn khéo định tĩnh,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Ai thật tự ḿnh đứng
Thẳng như cây thoi đưa,
Nhàm chán các nghiệp ác,
Quán sát chánh, bất chánh,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Ai biết tự chế ngự,
Không làm các điều ác,
Trẻ và hạng trung niên,
Bậc ẩn sĩ chế ngự,
Vị không nên chọc giận,
V́ không làm ai giận,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Ai sống nhờ người cho,
Nhận lănh đồ khất thực, 
Nhận từ trên, từ giữa,
Hay từ chỗ c̣n lại,
Không đủ để tán thán,
Không nói lời hạ ḿnh,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Sống thụ hạnh ẩn sĩ,
Từ bỏ sự dâm dục,
Ai lúc c̣n tuổi trẻ,
Không bị trói buộc ǵ,
Từ bỏ mạn, phóng dật,
Được hoàn toàn giải thoát,
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Rơ biết được thế giới,
Thấy được lư chân đế,
Vượt khỏi được bộc lưu,
Vượt biển lớn như vậy.
Vị chặt đứt trói buộc,
Không ỷ lại, vô lậu.
Các bậc trí nhận thức,
Vị ấy thật ẩn sĩ.

Hai nếp sống không giống.
An trú, thật xa nhau,
Gia chủ, có vợ con,
Không ngă sở, khéo nhiếp,
Gia chủ không chế ngự,
Ngăn chận hữu t́nh khác,
Bậc ẩn sĩ luôn luôn,
Che chở loài hữu t́nh.

Giống như loại chim công,
Loại chim có cổ xanh,
Không bao giờ sánh bằng
Chim thiên nga nhanh nhẹn.
Cũng vậy, người gia chủ,
Không sánh bằng Tỷ-kheo,
Bậc ẩn sĩ viễn ly,
Sống thiền định trong rừng.

 

Notes

1. Dangers in intimacy: Craving and views.

2. Dust: Passion, aversion, and delusion.

3. Ground, seed, and sap: The khandhas (body, feelings, perceptions, thought formations, and consciousness), sense spheres, and elements form the ground in which grows the seed of constructive consciousness — the consciousness that develops into states of being and birth. The sap of this seed is craving and views.

4. Dwellings: States of becoming and birth.

5. He does not build: He performs none of the good or bad deeds that give rise to further states of becoming and birth.

6. No fermentations (asava): He has none of the forms of defilement — sensual desire, views, states of becoming, or ignorance — that "flow out" of the mind and give rise to the flood of the cycle of death and rebirth.

7. The pillar at a bathing ford: The Cullavagga (V.l) describes this as an immovable pillar, standing quite tall and buried deep in the ground near a bathing place, against which young villagers and boxers would rub their bodies while bathing so as to toughen them. The "extremes" in which others speak, according to the Commentary, are extremes of praise and criticism: These leave the sage, like the pillar, unmoved.

8. Straight as a shuttle: Having a mind unprejudiced by favoritism, dislike, delusion, or fear.

9. On-pitch and off (sama and visama): Throughout ancient cultures, the terminology of music was used to describe the moral quality of people and acts. Discordant intervals or poorly-tuned musical instruments were metaphors for evil; harmonious intervals and well-tuned instruments were metaphors for good. In Pali, the term sama — "even" — described an instrument tuned on-pitch: There is a famous passage where the Buddha reminds Sona Kolivisa — who had been over-exerting himself in the practice — that a lute sounds appealing only if the strings are neither too taut or too lax, but 'evenly' tuned. This image would have special resonances with the Buddha's teaching on the middle way. It also adds meaning to the term samana — monk or contemplative — which the texts frequently mention as being derived from sama. The word samañña — "evenness," the quality of being in tune — also means the quality of being a contemplative. This concept plays an important role in the Instructions to Rahula, below. The true contemplative is always in tune with what is proper and good.

10. Intoxication: The three intoxications are intoxication with youth, with good health, and with life.

11. Ocean: The way defilement splashes into undesirable destinations (so says the Commentary).

12. Flood: The flow of defilement: sensual desires, views, states of becoming, and ignorance.

13. Such: Unchanging; unaffected by anything.

^^^^^^

 Chủ biên và điều hành: TT Thích Giác Đẳng.

 Những đóng góp dịch thuật xin gửi về TT Thích Giác Đẳng tại giacdang@phapluan.com
Cập nhập ngày: Thứ Sáu 08-11-2006

Kỹ thuật tŕnh bày: Minh Hạnh & Thiện Pháp

 | trở về đầu trang | Home page |